Jak potwierdzić stabilność kosmetyku?
Produkty kosmetyczne, zgodnie z literą prawa, powinny wykazywać stabilność fizykochemiczną w dających się racjonalnie przewidzieć warunkach przechowywania. Do głównych badań laboratoryjnych, potwierdzających tę cechę należy ocena stabilności i kompatybilności masy kosmetycznej z opakowaniem. Badanie wykonujemy w warunkach podwyższonej temperatury, jest to tzw. test przyspieszonego starzenia. Pierwszy etap testu zajmuje najwięcej czasu, gdyż symuluje czas przechowywania kosmetyku w warunkach rzeczywistych. W próbkach przetrzymywanych w komorze termostatycznej zachodzą przyspieszone reakcje fizykochemiczne, które mogą wpłynąć na wynik stabilności kosmetyku. Po tym okresie wykonywane są testy wahadłowe, dzięki którym można ocenić jak kosmetyk zachowuje się podczas znaczących zmian temperatur. Analiza ta pozoruje warunki, w jakich kosmetyku może być przechowywany, np. podczas transportu. Na różnych etapach testu wykonywane są badania jakościowe i kontrolne wyrobu, takie jak pomiar pH, gęstości, lepkości czy ocena organoleptyczna. Dodatkowym elementem, na który laboranci zwracają szczególną uwagę podczas badania jest opakowanie. Sprawdzamy kompatybilność – czy opakowanie jest właściwie dopasowane do zawartej w nim masy kosmetycznej oraz stabilność materiału opakowania. Wykonanie takiego badania jest bardzo istotne przed wprowadzeniem produktu na rynek, gdyż stabilność jest jednym z elementów wpływających na jakość i co najważniejsze wynik testu stabilności jest wymaganą częścią raportu bezpieczeństwa produktu.
Gdzie najlepiej wykonać takie badanie?
Osoba odpowiedzialna, zanim rozpocznie sprzedaż swojego produktu, może zlecić wykonanie badania do ośrodka badawczego, zajmującego się kompleksowo badaniami laboratoryjnymi wyrobów kosmetycznych. Jednym z miejsc wykonujących taką usługę jest laboratorium badawcze Ekolabos. Zlecenie takiego badania jest łatwe – wystarczy wypełnić formularz zlecenia, przygotować próbki, które należy poddać badaniom oraz przekazać je do laboratorium. Czas trwania takiego badania zależy od deklarowanego terminu trwałości produktu kosmetycznego. Wyniki otrzymuje się w formie raportu sygnowanego podpisem elektronicznym.
Przygotowanie próbek do badań
Badania wykonujemy na opakowaniach handlowych. Próbki zazwyczaj przesyłane są za pośrednictwem kuriera lub dostarczane do biura obsługi klienta. Należy zwrócić szczególną uwagę, żeby przekazywane próbki były odpowiednio zabezpieczone do transportu, posiadały szczelne opakowania oraz opatrzone były oryginalną bądź zastępczą etykietą.
Czynniki wpływające na stabilność kosmetyku
Istnieje wiele elementów wpływających na stabilność masy kosmetycznej oraz jej opakowania. Można nazwać je czynnikami zewnątrzpochodnymi oraz wewnątrzpochodnymi. Do tych zewnątrzpochodnych m.in. należą:
-
światło – promieniowanie słoneczne lub sztuczne źródła światła przyczyniają się do destabilizacji składników aktywnych, takich jak witamina C czy retinoidy,
-
ciepło – ekspozycja na wysoką temperaturę przyspiesza reakcje zachodzące w produkcie i wraz z wilgotnym środowiskiem stwarza idealne warunki do rozwoju drobnoustrojów,
-
tlen – przyczynia się do przyspieszenia procesów utleniania się , np. olejów.
Gdy negatywne działanie czynników środowiskowych niweluje zazwyczaj właściwie dobrane opakowanie, np. z ciemnego szkła, opakowania air-less lub odpowiednie przechowywanie (zgodnie z wskazaniami na etykiecie) tak bezpośredni wpływ na czynniki wewnątrzpochodne ma odpowiednio skomponowana formulacja. Technolodzy kosmetyczni powinni nie tylko dbać o właściwe walory aplikacyjne masy kosmetycznej ale również pamiętać o możliwych interakcjach chemicznych składników masy oraz dobraniu stosownych surowców mających bezpośredni wpływ na udaną recepturę.
A zatem – jak skomponować stabilną formulację?
Niewątpliwie najważniejszym elementem na etapie projektowania formulacji jest dobór właściwych surowców. Zależnie od rodzaju produktu na stabilność bezpośredni wpływ mają:
-
układ konserwujący – zapobiega rozwojowi drobnoustrojów, w tym chorobotwórczych, zapewnia stabilność mikrobiologiczną,
-
emulgatory – przyczyniają się do stabilizacji emulsji,
-
składniki konsystencjotwórcze – wpływają na właściwości aplikacyjne, „przyjemność” stosowania oraz wygląd,
-
właściwe pH masy kosmetycznej – zapewnia skuteczne działanie niektórych istotnych składników, np. konserwantów oraz stabilność pozostałych surowców,
-
jakość surowców – w tym jakość mikrobiologiczna.
Oczywiście należy pamiętać o odpowiednio dobranej aparaturze laboratoryjnej oraz jej sterylności. Dodatkowo, z punktu widzenia jakości produktu gotowego, każdy wytwórca ma obowiązek posiadać skutecznie wdrożony system GMP (ang. Good Manufacturing Practice).